English
Các lỗi mắc phải trong đầu tư: Cái bẫy vô hình dẫn đến thất bại
Xin chào cả nhà!!! Sau khi thi CFA xong, admin lên bài viết Các lỗi mắc phải trong đầu tư để giúp mọi người mới tìm hiểu có cái nhìn sâu sắc hơn về tâm lý trong đầu tư. Thị trường đầu tư luôn ẩn chứa nhiều cạm bẫy vô hình có thể khiến nhà đầu tư, dù dày dặn kinh nghiệm hay mới bắt đầu, đều dễ dàng mắc phải. Một trong những “kẻ thù” nguy hiểm nhất chính là các hành vi sai lệch, xuất phát từ tâm lý và nhận thức sai lệch của bản thân.
Hy vọng vơi bài viết về Các lỗi mắc phải trong đầu tư có thể giúp quý anh chị nhà đầu tư định hình được những cạm bẫy tâm lý cũng như hành vi dễ mắc phải trong quá trình đầu tư.
Các lỗi mắc phải trong đầu tư bao gồm: Sai lệch về nhận thức (Cognative Error) và sai lệch trong quá trình ra quyết định (Processing Error). Để lý giải 1 cách đơn giản, Tradevietstock cho rằng: Bất cứ thói quen nhận thức nào ảnh hưởng đến sự góc nhìn trung lập trong quá trình đầu tư đều được xếp vào nhóm Cognative Error. Trong quá trình ra quyết định đầu tư thói quen nào ảnh hưởng đến việc ra quyết định đầu tư thì được xem là Processing Error.
I. Sai lệch nhận thức:
Lỗi nhận thức có thể ảnh hưởng đáng kể đến quyết định đầu tư của chúng ta, dẫn đến những hậu quả tiêu cực như thua lỗ, bỏ lỡ cơ hội hoặc đầu tư sai lầm. Dưới đây là một số ví dụ về cách lỗi nhận thức có thể xuất hiện trong đầu tư:
1. Thiên vị xác nhận (Confirmation bias):
Là một trong những lỗi nhận thức phổ biến nhất ảnh hưởng đến các nhà đầu tư, dẫn đến những quyết định sai lầm và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đầu tư. Nó xảy ra khi nhà đầu tư có xu hướng tìm kiếm, giải thích và ủng hộ thông tin xác nhận niềm tin đầu tư hiện có của họ, bỏ qua hoặc gạt bỏ những thông tin trái chiều.
Ví dụ:
Nhà đầu tư tin rằng cổ phiếu thép sẽ tăng mạnh trong thời gian tới vì giá thép hồi phục. Tuy nhiên, khi nhận những thông tin tiêu cực về giá thép, nhà đầu tư cố gắng tìm cách bỏ qua những thông tin trái chiều, chỉ tiếp nhận thông tin cùng chiều
2. Thiên vị bảo thủ (Conservative Bias):
Trong đầu tư là xu hướng thiếu linh hoạt trong việc điều chỉnh niềm tin đầu tư hiện có khi đối mặt với thông tin mới. Nó khiến nhà đầu tư bám víu vào những quan điểm và dự đoán đã có, ngay cả khi bằng chứng cho thấy họ nên thay đổi.
Ví dụ:
Nhà đầu tư A tin rằng thị trường chứng khoán sẽ tiếp tục tăng trưởng trong tương lai. Khi thị trường bắt đầu giảm điểm, nhà đầu tư A vẫn giữ nguyên danh mục đầu tư của mình, mặc dù có bằng chứng cho thấy thị trường có thể đang đi xuống. Nhà đầu tư B đã đầu tư vào một công ty khởi nghiệp mà anh ấy tin tưởng sẽ thành công. Khi công ty gặp khó khăn tài chính, nhà đầu tư B vẫn tiếp tục đầu tư vào công ty, mặc dù có bằng chứng cho thấy công ty có thể thất bại.
3. Thiên vị đại diện (Representationess Bias):
Trong đầu tư là xu hướng đánh giá một khoản đầu tư hoặc tình hình thị trường dựa trên những ví dụ hoặc thông tin tương tự mà chúng ta đã gặp trước đây, thay vì dựa trên phân tích dữ liệu và thông tin đầy đủ. Nó khiến nhà đầu tư đưa ra những đánh giá sai lầm về rủi ro, tiềm năng và giá trị của một khoản đầu tư.
Ví dụ:
Nhà đầu tư A đọc một bài báo về một công ty khởi nghiệp công nghệ mới với ý tưởng “cách mạng”. Dựa trên bài báo và những câu chuyện thành công về các công ty khởi nghiệp khác, nhà đầu tư A quyết định đầu tư vào công ty này mà không tìm hiểu kỹ về mô hình kinh doanh, đội ngũ quản lý và tiềm năng thị trường của công ty.
Nhà đầu tư B đã đầu tư vào một quỹ đầu tư theo chỉ số chứng khoán trong nhiều năm và đạt được lợi nhuận ổn định. Khi được giới thiệu về một quỹ đầu tư mới hứa hẹn lợi nhuận cao hơn, nhà đầu tư B có xu hướng đầu tư vào quỹ mới này mà không cân nhắc kỹ rủi ro liên quan và sự khác biệt về chiến lược đầu tư của hai quỹ.
4. Ảo tưởng kiểm soát (Illusion of control):
Trong đầu là xu hướng tin rằng chúng ta có thể kiểm soát nhiều hơn những gì thực tế. Trong đầu tư, ảo tưởng kiểm soát có thể dẫn đến những quyết định sai lầm và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đầu tư.
Ví dụ:
Nhà đầu tư A theo dõi thị trường chứng khoán hàng ngày và tin rằng họ có thể dự đoán biến động thị trường. Họ thường xuyên giao dịch để tận dụng những thay đổi giá ngắn hạn, nhưng điều này dẫn đến thua lỗ do chi phí giao dịch cao và khó khăn trong việc dự đoán thị trường một cách chính xác. Nhà đầu tư B tin rằng họ có thể chọn ra những cổ phiếu sẽ tăng giá và chỉ đầu tư vào một số ít cổ phiếu mà họ tin tưởng.
Tuy nhiên, một số cổ phiếu trong danh mục đầu tư của họ giảm giá mạnh, dẫn đến thua lỗ tổng thể. Nhà đầu tư C đầu tư vào một hợp đồng quyền chọn vì họ tin rằng họ có thể kiếm lợi nhuận nhanh chóng. Tuy nhiên, họ không hiểu rõ cách thức hoạt động của hợp đồng quyền chọn và thua lỗ toàn bộ khoản đầu tư khi giá cổ phiếu không như họ mong đợi.
II. Cách khắc phục Các lỗi mắc phải trong đầu tư:
Hầu hết các loại lỗi về nhận thức sẽ thuộc về bản năng của con người. Để khắc phục được những lỗi liên quan đến nhận thức, hầu hết chúng ta cần nâng cao hiểu biết và thông tin. Có thể sử dụng những biện pháp sau:
1. Nhận thức được sự tồn tại của lỗi nhận thức:
Theo Trade Việt Stock, đây là bước đơn giản nhất cũng là bước quan trọng nhất. Bước đầu tiên để khắc phục bất kỳ vấn đề nào là nhận thức được sự tồn tại của nó.
2. Tìm kiếm thông tin đa chiều:
Thay vì chỉ tập trung vào thông tin xác nhận niềm tin đầu tư hiện có, hãy chủ động tìm kiếm và cân nhắc cả những thông tin trái chiều. Điều này giúp bạn có cái nhìn khách quan hơn về thị trường và đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
3. Phân tích dữ liệu và thông tin đầy đủ:
Đừng dựa vào những ví dụ đơn lẻ hoặc thông tin phiến diện. Hãy dành thời gian để phân tích dữ liệu và thông tin đầy đủ về khoản đầu tư, bao gồm báo cáo tài chính, phân tích thị trường, đánh giá rủi ro và tiềm năng lợi nhuận.
4. So sánh với các lựa chọn khác:
Khi đánh giá một khoản đầu tư, hãy so sánh nó với các lựa chọn đầu tư khác có sẵn trên thị trường và lựa chọn phương án phù hợp nhất với mục tiêu đầu tư và khả năng chấp nhận rủi ro của bản thân.
5. Tham khảo ý kiến chuyên gia:
Trao đổi với các chuyên gia tài chính, nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm có thể giúp bạn có được góc nhìn đa chiều và lời khuyên hữu ích để tránh mắc sai lầm do lỗi nhận thức.
6. Áp dụng chiến lược đầu tư kỷ luật:
Lựa chọn một chiến lược đầu tư phù hợp với mục tiêu và khả năng chấp nhận rủi ro của bạn, sau đó kiên trì thực hiện chiến lược đó một cách kỷ luật. Tránh đưa ra quyết định impulsif dựa trên cảm xúc hoặc lỗi nhận thức.
7. Quản lý cảm xúc:
Cảm xúc như sợ hãi, tham lam có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của bạn. Hãy học cách quản lý cảm xúc hiệu quả để đưa ra quyết định sáng suốt dựa trên logic và phân tích thông tin thay vì cảm xúc nhất thời.
8. Đánh giá lại danh mục đầu tư thường xuyên:
Thị trường tài chính luôn biến động, do đó bạn cần đánh giá lại danh mục đầu tư của mình thường xuyên để đảm bảo nó vẫn phù hợp với mục tiêu và khả năng chấp nhận rủi ro của bạn.
III. Lỗi xử lý (Processing Error) là 1 trong Các lỗi hay gặp trong đầu tư
Lỗi xử lý (Processing Error) trong đầu tư là những sai sót xảy ra trong quá trình xử lý thông tin của con người, dẫn đến những quyết định đầu tư sai lầm và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đầu tư. Dưới đây là một số ví dụ về lỗi xử lý thường gặp trong đầu tư, bổ sung thêm một số lỗi nhận thức phổ biến khác:
Dưới Đây Là Các lỗi mắc phải trong đầu tư Processing Error
a. Hiệu ứng mỏ neo thông tin (Anchoring Bias):
Đánh giá giá trị dựa trên thông tin đầu tiên: Xu hướng dựa vào thông tin đầu tiên tiếp nhận để đánh giá giá trị của một khoản đầu tư, bất kể tính chính xác của thông tin đó. Ví dụ: khi nhìn thấy giá cổ phiếu tăng cao, nhà đầu tư có thể đánh giá cao giá trị của cổ phiếu mà không phân tích kỹ lưỡng các yếu tố tài chính của công ty.
b. Sai lệch kế toán tinh thần (Mental Accounting Bias):
Phân chia khoản đầu tư thành các nhóm khác nhau: Xu hướng phân chia khoản đầu tư thành các nhóm riêng biệt và đánh giá hiệu quả của từng nhóm độc lập, thay vì đánh giá hiệu quả tổng thể của danh mục đầu tư. Ví dụ: nhà đầu tư có thể đầu tư vào hai quỹ khác nhau với cùng một số tiền, nhưng lại đánh giá hiệu quả của từng quỹ riêng biệt mà không so sánh hiệu quả của hai quỹ với nhau.
c. Sai lệch đóng khung (Framing Bias):
Cách trình bày thông tin ảnh hưởng đến quyết định: Xu hướng đưa ra quyết định khác nhau dựa trên cách thông tin được trình bày, ngay cả khi bản chất thông tin không thay đổi. Ví dụ: nhà đầu tư có thể có xu hướng chấp nhận rủi ro cao hơn khi được trình bày thông tin về lợi nhuận tiềm năng, thay vì rủi ro tiềm ẩn.
d. Sai lệch sẵn có (Availability Bias):
Đánh giá dựa trên thông tin dễ nhớ: Xu hướng đánh giá xác suất xảy ra sự kiện dựa trên mức độ dễ nhớ của thông tin về sự kiện đó, thay vì dựa trên dữ liệu thống kê chính xác. Ví dụ: nhà đầu tư có thể đánh giá cao rủi ro của một khoản đầu tư vì họ đã nghe nhiều tin tức tiêu cực về khoản đầu tư đó, mặc dù dữ liệu thống kê cho thấy rủi ro thực tế thấp hơn.
IV. Cách khắc phục lỗi Các lỗi mắc phải trong đầu tư:
a. Tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn uy tín:
Đừng chỉ dựa vào một nguồn thông tin duy nhất, hãy tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn uy tín để có cái nhìn tổng quan và chính xác nhất.
b. Phân tích thông tin cẩn thận:
Dành thời gian để phân tích kỹ lưỡng thông tin tài chính, báo cáo thị trường, lời khuyên đầu tư trước khi đưa ra quyết định.
c. Lập kế hoạch đầu tư:
Xây dựng kế hoạch đầu tư rõ ràng, phù hợp với mục tiêu và khả năng chấp nhận rủi ro của bạn.
d. Kiên nhẫn và kỷ luật:
Thị trường tài chính luôn biến động, do đó bạn cần kiên nhẫn và kỷ luật trong việc thực hiện kế hoạch đầu tư của mình.
e. Quản lý cảm xúc:
Tránh đưa ra quyết định đầu tư dựa trên cảm xúc như sợ hãi, tham lam. Hãy học cách quản lý cảm xúc hiệu quả để đưa ra quyết định sáng suốt dựa trên logic và phân tích thông tin.
f. Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp:
Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc xử lý thông tin hoặc đưa ra quyết định đầu tư, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ các chuyên gia tài chính uy tín.
V. Kết luân bài viết và Đăng ký tài khoản chứng khoán
Tất cả thông tin bài viết Các lỗi mắc phải trong đầu tư được Admin Trade Việt Stock tổng hợp từ tài liệu CFA và những nguồn đáng tin cậy khác, chúc quý nhà đầu tư thành công !
Theo dõi cập nhật toàn bộ hệ sinh thái của Trade Việt Stock tại đây, bao gồm:
Đăng ký mở tài khoản chứng khoán
Khuyến nghị đầu tư
Phân tích cổ phiếu
Tuyển cộng tác viên chứng khoán
Chuyên mục kiến thức thị trường chứng khoán: tại đây
MỞ TÀI KHOẢN VPS TẠI ĐÂY
MỞ TÀI KHOẢN DNSE TẠI ĐÂY
MỞ TÀI KHOẢN SSI
MỞ TÀI KHOẢN HSC TẠI ĐÂY
MỞ TÀI KHOẢN ACBS TẠI ĐÂY
