Có phải các sàn Forex đều là lừa đảo

Có phải các sàn Forex đều là lừa đảo? Sự thật đằng sau thị trường đầu tư ngoại hối

Chúng ta hãy cùng đi sâu vào lý thuyết hoạt động của các nhà môi giới FX CFD ngoài kia để trả lời câu hỏi rằng liệu có phải các sàn Forex đều là lừa đảo như lời đồn. Vì sao hình thức đầu tư này mang tính rủi ro nhưng cũng đầy tiềm năng cho bất kỳ trader nào muốn tận dụng mọi cơ hội trên các biến động của thế giới? Hãy cùng Tradevietstock trả lời những câu hỏi này.

i. Tổng quan về các Retail Broker

Người ta hay hỏi nhau: “Có phải các sàn Forex đều là lừa đảo??”

Sự thật là: Forex không lừa đảo, nhưng cái cách mà retail broker vận hành thì chẳng khác gì một cái casino đội lốt sàn tài chính.

Chúng ta phải hiểu, Forex là thị trường OTC (over-the-counter) — tức là không có sở giao dịch trung tâm nào như chứng khoán Mỹ hay hàng hóa. Mọi giá cả được các ngân hàng lớn tự thoả thuận với nhau, dựa trên thanh khoản và nhu cầu thực tế từng phút từng giây. Những cái tên như JPMorgan, Citi, Deutsche Bank, Barclays, HSBC… mới là thứ quyết định tỷ giá toàn cầu.

Còn cái giá bạn thấy trên các sàn của nhà môi giới, MT4/MT5? Tất cả chỉ là bản mô phỏng do các Retail Broker làm ra mà thôi.

1. Các Retail Broker hoạt động thế nào?

Rất ít người biết rằng 99% các sàn Forex retail mà bạn đang trade thực chất là một “nhà cái”.

Bạn đặt lệnh Buy, họ là người Sell cho bạn. Bạn Sell, họ Buy ngược lại. Nếu bạn thua, họ lời. Nếu bạn lời, họ mất. Và như bất kỳ sòng bài nào trên đời, người chơi thắng quá nhiều thì bị đưa vào blacklist.

Ở backend của các sàn, mỗi tài khoản được phân nhóm. Nhóm trader mới, trade ngu hoặc trade kiểu random thì sàn sẵn sàng “ôm” lệnh (B-Book). Còn gặp những tay chuyên arbitrage, scalping hay lời đều, sàn sẽ đẩy sang A-Book — tức là chuyển rủi ro sang cho Liquidity Provider (LP) hoặc Prime of Prime (PoP) xử lý hộ.

Cái thú vị là: các broker có quyền quyết định account của bạn thuộc nhóm nào bất cứ lúc nào.

Hôm nay bạn trade như gà thì được A-Book. Mai lời đều đều là bị đá qua B-Book ngay, mà bạn không hề hay biết.

2. Thanh khoản thật sự nằm ở đâu?

Liquidity Pool mà các sàn hay quảng cáo thực chất chỉ là tổng hợp giá bid/ask từ vài LP cấp thấp. Các LP này lại lấy giá từ hệ thống interbank — nơi các ngân hàng Tier-1 giao dịch với nhau bằng những deal tối thiểu vài triệu đến vài trăm triệu USD mỗi cú bấm lệnh.

Retail broker thì không đủ vốn để vào chơi trực tiếp trong Interbank Pool. Nên họ thuê LP thấp tầng hoặc Prime of Prime (PoP) để lấy giá và thanh khoản. Rồi về nhà tự tay biên tập lại: chỉnh spread, giả volume, delay quote, widen slippage… tùy ý.

Cái chart bạn nhìn thấy là bản phim dựng sẵn. Giá thì mô phỏng lại từ LP. Volume thì lấy số ảo trong hệ thống sàn tự hiển thị. Nó không phải volume giao dịch thực ngoài thị trường. Và dĩ nhiên, nếu bạn là dân phân tích VSA hay chơi orderflow mà tin vào cái volume đó, thì đang phân tích trên một bức tranh giả lập.

3. Vì sao giá giữa các broker vẫn gần giống nhau?

Nhiều người thắc mắc: Sao các sàn khác nhau mà chart giá vẫn na ná nhau, chỉ khác spread?

Thực ra vì tất cả broker retail đều phải lấy giá gốc từ cùng một hệ sinh thái interbank. Chỉ là mỗi sàn sẽ:

• Cộng spread riêng
• Delay giá riêng vài millisecond
• Hoặc widen spread khi cần “dí” khách ăn nhiều

Chuyện giá chênh nhau vài point giữa các broker là bình thường. Và đây cũng chính là miếng ăn cho các công ty HFT (high frequency trading) chuyên đi săn arbitrage giá giữa các pool. Nhưng đừng nghĩ retail trader làm được chuyện đó. Họ kiểm soát hết rồi.

Vậy các công ty HFT ăn kiểu gì?

HFT là dạng công ty trading sở hữu server đặt cạnh luôn server của broker, LP hoặc tại data center của các sàn ECN (Equinix, LD4, NY4, TY3…). Khi phát hiện giá của cùng một cặp tiền, cùng thời điểm, nhưng khác nhau giữa các pool hoặc broker, họ ngay lập tức:

• Mua ở nơi thấp giá
  
• Bán ở nơi cao giáVà thực hiện điều này trong chưa tới 1 millisecond.
  Họ kiếm lời chính từ phần chênh lệch (spread arbitrage).

Ví dụ thực tế:

• Ở LP A: EURUSD giá 1.08421
  
• Ở LP B: EURUSD giá 1.08424
  

HFT bot quét quote phát hiện lệch giá 0.3 pip (0.00003) → đủ để ăn với volume vài triệu đô một cú bấm. Họ đặt lệnh Buy EURUSD ở LP A, Sell EURUSD ở LP B cùng lúc → ăn chênh lệch ngay 0.3 pip x $5M = $150 ngay lập tức. Mỗi giây làm hàng trăm lệnh kiểu như vầy, tính ra hàng triệu USD/ngày.

Những firm như Jump Trading, Citadel, XTX Markets, Hudson River Trading, Tower Research… chính là vua trong lĩnh vực này.

Trớ trêu thay, retail trader KHÔNG THỂ thực hiện những kỹ thuật trading này, vì: 

• Không có API direct vào LP
  
• Không có server co-location
  
• Quote retail bị delay
  
• Và broker retail cũng cài sẵn thuật toán chống arbitrage latency
  

Nên dù bạn có thấy giá lệch trên 2 broker MT4, bấm lệnh cũng không khớp, hoặc khớp rồi cũng bị requote/slippage/huỷ lệnh.

Đó là lý do vì sao dân HFT kiếm tiền bằng lệch giá cực khủng, mà retail trader như chúng ta thì chẳng bao giờ mon men vào nổi.

ii. Các nhà môi giới bán lẻ (retail broker) kiếm tiền bằng cách nào?

1. Retail broker kiếm tiền bằng cách nào?

Phần lớn người chơi Forex retail không hề nhận ra rằng khi họ đặt một lệnh Buy hay Sell trên MT4/MT5, đối thủ trực tiếp của ta chính là những người khác tham gia vào thị trường, cũng như chính chủ sàn mà bạn đang sử dụng. Broker bán lẻ đa số hoạt động theo mô hình B-Book, nghĩa là nếu trader thua, sàn ăn đủ. Còn nếu trader thắng, sàn sẽ phải lấy tiền quỹ của mình để trả, tiền này cũng có thể đến từ các trader khác vừa thua lỗ. Chính vì thế mà bản chất lợi nhuận của một broker retail đến trực tiếp từ số tiền trader retail bị cháy.

Ở trong hệ thống quản lý backend, mỗi tài khoản được phân loại dựa trên hành vi giao dịch. Trader mới vào, trade linh tinh, hoặc đánh kiểu hên xui sẽ được sàn “ôm” hết lệnh vì khả năng cao là thua, và tiền thua sẽ đi vào túi chủ sàn.

Ngược lại, những tài khoản nào thắng đều, ăn dày, đặc biệt là dạng scalping nhanh hoặc arbitrage, thì sẽ bị flag và đưa qua A-Book, tức là sàn đẩy lệnh đó ra ngoài cho bên Liquidity Provider xử lý, tránh tự mình cầm lệnh để khỏi chịu rủi ro.

Nếu bạn là trader có chuỗi thua lỗ liên tục, thì retail broker sẽ trực tiếp xử lý lệnh của bạn vì đối với họ, bạn là người mang lại lợi nhuận. Còn với những dân chơi pro có chuỗi thắng lớn và hệ thống, thì retail broker sẽ gắn cái mác rủi ro và đẩy lệnh của bạn sang hệ thống interbank, hoặc họ hedge lại vị thế này bằng cách khi bạn đặt lệnh Buy ở sàn, họ sẽ Buy ở interbank. Khi bạn thắng, họ sẽ lấy tiền lời của họ tại interbank bù lại cho bạn, và ngược lại. 

2. Broker bị ảnh hưởng lợi nhuận thế nào khi khách lời nhiều?

Điểm yếu chí mạng của broker dạng B-Book là nếu khách hàng lời quá nhiều, lợi nhuận của sàn sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Chính vì thế mà các sàn luôn tìm cách kiểm soát, thậm chí can thiệp bằng các biện pháp kỹ thuật. Nhiều broker thẳng tay tăng spread, delay lệnh, thậm chí giới hạn size hoặc giảm đòn bẩy đối với các tài khoản đang lời đều, để tạo bất lợi cho trader. Tình huống này thường xảy ra khi thị trường biến động lớn. 

Tuy nhiên, không phải lúc nào hiện tượng này xảy ra cũng là do sàn cố tình can thiệp. Vẫn có những trường hợp giá biến động quá nhanh, các lệnh bid/ask hạn chế, nên vô tình khiến spread giá tăng cao. Nhưng dù kịch bản có là gì thì người hưởng lợi vẫn là sàn. 

Đã từng có không ít trường hợp được công khai trong giới. Ví dụ Plus500 trong năm 2020 đã phải điều chỉnh risk management ngay khi thị trường COVID biến động mạnh, vì nhiều khách hàng ăn đậm nhờ short oil và indices. Lợi nhuận sụt giảm vì số tiền sàn phải trả cho khách quá nhiều. Trong báo cáo họ còn thẳng thắn thừa nhận phần lớn doanh thu đến từ số tiền thua lỗ của khách.

IG Markets cũng từng có quý lợi nhuận giảm chỉ vì số lượng trader thắng nhiều hơn kỳ vọng. Thực tế này cho thấy bản chất lợi nhuận của broker bán lẻ vốn không đến từ chênh lệch spread hay commission là chính, mà chủ yếu đến từ việc khách hàng thua lỗ. Bạn sẽ thấy có rất nhiều retail broker có các gói zero spread và zero commission hiện nay. Nếu họ làm dịch vụ miễn phí vậy thì lợi nhuận đến từ đâu? Chắc bạn cũng hiểu rồi nhỉ? 

3. Case thực tế và cơ chế xử lý khách thắng quá nhiều

Nhiều trường hợp truyền miệng về các trader thắng đều hơn 40,000 USD chỉ trong một tháng nhờ chiến lược đánh tin nhanh. Ban đầu sàn vẫn để yên, nhưng khi volume và profit vượt qua ngưỡng rủi ro, lệnh bắt đầu bị requote, spread bất ngờ giãn vô lý, lệnh TP bị treo, và cuối cùng là tài khoản bị giảm đòn bẩy xuống 1:50. Sau đó không lâu, sàn gửi thông báo khóa account với lý do “giao dịch gây rủi ro cho hệ thống thanh khoản.”

Những chuyện như vậy không hiếm. Hầu hết broker đều có hệ thống giám sát và tự động phân loại trader. Ai lời quá nhiều đều bị chuyển pool hoặc bị bóp điều kiện. Một số thậm chí còn chơi trò đẹp mặt hơn: vẫn để trader giao dịch, nhưng tăng spread trong im lặng vào đúng những thời điểm then chốt, hoặc âm thầm tăng swap phí qua đêm để bào từ từ tài khoản.

Những hiện tượng khó chịu này sẽ xảy ra nhiều với các sàn nhỏ và có dấu hiệu scam. Thường thì các sàn lớn sẽ ít xảy ra trường hợp như thế này. Mình nói là ít thôi chứ không phải là hoàn toàn không có nhé. 

Để tự kiểm tra uy tín các sàn lớn, đặc biệt là sàn top 4 khu vực châu Á và châu Âu, thì bạn có thể tham khảo bài viết Top 4 sàn FX lớn của khu vực tại đây

III. Đâu mới là người quyết định giá và tạo thanh khoản trên toàn thế giới?

1. Giá bạn đang thấy là giá nào?

Phần đông người mới bước vào thị trường hay có một suy nghĩ mặc định: giá trên biểu đồ là giá thị trường thực tế, do cung cầu toàn cầu quyết định. Nhưng sự thật không đơn giản như thế. Ở thị trường Forex bán lẻ, giá bạn thấy trên MT4, MT5 hay các nền tảng giao dịch thực chất là giá được “stream” về từ các Liquidity Provider (LP), thông qua broker, và có thể bị tinh chỉnh trước khi hiển thị tới màn hình của bạn.

2. Ai đứng sau những con số nhảy múa trên biểu đồ đó?

Để hiểu giá Forex thật sự đến từ đâu, phải đi sâu hơn vào cơ chế hình thành giá ở thị trường liên ngân hàng — nơi mà người ta gọi là Interbank Market. Đây chính là chỗ các ngân hàng lớn nhất thế giới và một vài tổ chức tài chính đặc quyền giao dịch trực tiếp với nhau, với khối lượng tối thiểu mỗi deal thường từ vài triệu đến hàng trăm triệu USD.

Những cái tên như JP Morgan Chase, Citibank, Deutsche Bank, Barclays, HSBC… chính là những “ông vua” kiểm soát giá ngoại hối toàn cầu. Chỉ cần một trong những ông lớn này quét một lệnh vài trăm triệu USD là ngay lập tức các mức giá bid/ask trong hệ thống interbank thay đổi và kéo theo cả thị trường.

Trong hệ thống này, người ta phân chia theo tier — cấp bậc của tổ chức tài chính tham gia thị trường. Tier-1 là những ngân hàng siêu lớn, có khả năng tự tạo thanh khoản và thiết lập giá riêng cho cặp tiền. Các bank nhỏ hơn hoặc Prime Broker thì chỉ đóng vai trò nhận giá hoặc chuyển giá từ Tier-1.

Điều đặc biệt là, retail broker không thể tiếp cận trực tiếp với interbank market. Họ phải thông qua các Liquidity Provider (LP) hoặc Prime of Prime (PoP) — tức những tổ chức trung gian gom giá từ interbank rồi phân phối lại cho broker.

Chính vì vậy mà giá bạn thấy trên MT4/MT5 thực chất là giá được tổng hợp từ nhiều nguồn, qua nhiều tầng trung gian, và có thể đã bị tinh chỉnh spread, mark-up giá, delay vài millisecond trước khi hiển thị lên màn hình bạn.

3. Giá và thanh khoản toàn cầu thật sự được kiểm soát thế nào?

Nhiều người tưởng rằng giá Forex biến động là do cung cầu trader nhỏ lẻ khắp thế giới đặt lệnh làm di chuyển giá. Nhưng thực tế thì không. Thanh khoản thật sự đến từ hệ thống interbank và các LP cấp Tier-1. Mỗi khi các tổ chức này đặt lệnh, họ tạo ra chênh lệch bid/ask và thiết lập vùng giá mới. Các LP thấp tầng hơn và broker buộc phải nhận giá đó, rồi cộng spread và phân phối về cho khách.

Chính vì vậy mà dù bạn mở MT4 của sàn A hay sàn B thì giá thường khá giống nhau, chỉ khác chút xíu về spread hoặc độ trễ. Nhưng nếu để ý kỹ, ở những thời điểm nhạy cảm như ra tin Non-Farm hay lãi suất Fed, bạn sẽ thấy các sàn widen spread và delay lệnh khác nhau, vì mỗi sàn tùy vào mức độ thanh khoản họ mua được từ LP mà điều chỉnh giá đầu ra cho khách.

Ở chiều ngược lại, khi thanh khoản tụt xuống — chẳng hạn phiên Á buổi sáng hoặc cuối tuần, các LP sẽ rút bớt lệnh khỏi bảng giá để hạn chế rủi ro. Broker retail khi đó phải tự điều chỉnh spread rộng ra để phòng trường hợp bị khách đánh ngược lúc giá trống lệnh.

Thậm chí có những broker chơi trò dựng giá giả, fake liquidity pool hoặc sử dụng price simulator riêng khi LP ngắt quote. Cái chart bạn nhìn thấy vẫn nhảy số, nhưng thực chất là giá mô phỏng nội bộ.

Và quan trọng nhất, retail trader không bao giờ được thấy cái gọi là “volume thực” của thị trường ngoại hối. Bởi vì Forex là thị trường OTC, không ai thống kê hết được volume toàn cầu tại một thời điểm. Mỗi broker chỉ hiển thị volume nội bộ hoặc của LP cấp dưới họ đang kết nối. Thế nên, phân tích volume trên biểu đồ Forex retail thực chất là phân tích số liệu fake hoặc mô phỏng.

4. Ai mới là người được quyền giao dịch trực tiếp với Tier-1?

Nhiều trader khi mới vào thị trường cứ tưởng rằng chỉ cần mở account ở broker tốt là sẽ được giao dịch với giá chuẩn toàn cầu, nhưng thực ra để đặt lệnh trực tiếp vào hệ thống interbank Tier-1 là điều mà cả thế giới chỉ có một nhóm cực nhỏ được phép làm.

Những tổ chức có thể giao dịch trực tiếp với Tier-1 gồm:

• Các ngân hàng lớn như JP Morgan, HSBC, Deutsche Bank, Citi, Barclays
  
• Một số Prime Broker quốc tế cấp cao như Goldman Sachs Prime, Morgan Stanley Prime
  
• Và một nhóm rất nhỏ các quỹ HFT hoặc trading firm với giấy phép đặc biệt, vốn điều lệ khổng lồ và hợp đồng liquidity trực tiếp với Tier-1 banks
  

Còn lại, toàn bộ hệ thống PoP, LP nhỏ, retail broker, cho đến các hedge fund vừa và nhỏ đều phải mua giá và thanh khoản qua trung gian. Để đủ điều kiện làm client trực tiếp của Tier-1, tổ chức đó phải có khối lượng giao dịch cực lớn hàng ngày, tài sản đảm bảo tối thiểu vài chục triệu đô, giấy phép đủ tiêu chuẩn và server co-location kết nối với data center của bank tại London hoặc New York.

Ngay cả các quỹ HFT cũng không phải ai cũng được tiếp cận Tier-1. Chỉ một số firm đẳng cấp như Jump Trading, XTX Markets, Citadel Securities mới có chỗ đứng tại bàn interbank vì họ sở hữu khối lượng giao dịch khổng lồ và thanh khoản đủ để bank quan tâm.

Còn với giới retail trader hoặc những quỹ nhỏ, họ chỉ có thể giao dịch thông qua broker, PoP hoặc ECN platform như Currenex, FXall, Integral. Những hệ thống này bản chất cũng chỉ lấy giá và thanh khoản từ Tier-1 về rồi phân phối lại theo tầng.

Điểm quan trọng là: người chơi retail, dù bạn có nạp 1 triệu đô vô broker thì về cơ bản vẫn chỉ là khách retail và không bao giờ được tiếp cận thanh khoản trực tiếp từ Tier-1.

Có một số tay pro thích ảo tưởng rằng mở tài khoản tại các sàn ECN hay Raw Spread là trade trực tiếp với bank — điều đó không chính xác. Sàn ECN cũng chỉ là bên gom giá từ các LP rồi phân phối lại cho khách mà thôi. Đơn giản vì thị trường này phân tầng rất chặt, và Tier-1 chỉ chơi với những đối tác cùng hạng.

iv. Vậy có phải các sàn Forex đều là lừa đảo không? 

Vậy sau khi nghe qua một loạt cơ chế vận hành từ liquidity pool đến việc broker đứng kèo ngược với khách, thậm chí giãn spread, treo lệnh, widen swap để hạn chế trader lời nhiều, câu hỏi đặt ra là: “Vậy có phải các sàn Forex đều là lừa đảo không?”

Câu trả lời là: KHÔNG HẲN!

Thứ nhất, các sàn top đầu thế giới, những tên tuổi lớn như IC Markets, Pepperstone, FXCM (sau khi bị phạt và tái cấu trúc), OANDA, IG Markets, Exness, FXPro, XTB đều sở hữu giấy phép hoạt động chính thống từ những cơ quan tài chính cấp quốc gia như FCA (Anh), ASIC (Úc), CySEC (Síp), FSCA (Nam Phi). Những giấy phép này không phải thứ mua đại được, mà phải đáp ứng yêu cầu vốn hóa tối thiểu, cơ chế bảo vệ tài khoản khách, tách biệt tiền ký quỹ và tài khoản vận hành, kiểm toán định kỳ, và báo cáo minh bạch.

Nghĩa là họ được phép kinh doanh dịch vụ môi giới ngoại hối, và cơ chế B-Book hay A-Book là công cụ quản trị rủi ro nội bộ hợp pháp. Vấn đề là cách họ sử dụng công cụ đó thế nào với từng nhóm khách hàng mà thôi.

Thứ hai, không phải broker nào cũng cố tình “ăn thịt khách”. Những broker top-tier thực ra rất thích khách hàng giao dịch ổn định, volume lớn, trade lâu dài. Những tài khoản như vậy là nguồn spread đều đặn cho sàn. Họ cũng sẵn sàng A-Book nếu khách trade quá khủng để tránh rủi ro nội bộ. Thậm chí một số sàn còn nuôi riêng desk dealing risk để quản trị các account bất thường, chứ không phải lúc nào cũng giăng bẫy bóp khách.

Thứ ba, bản chất ngành này vốn vận hành như vậy từ khi thị trường ngoại hối được thương mại hóa cho retail trader. Các sàn chỉ là người tổ chức cuộc chơi. Còn việc bạn thắng hay thua nhiều, hay biết luật chơi tới đâu lại là chuyện khác. Nếu bạn thắng đều đặn, sàn phải tìm cách đối phó — đó là logic kinh doanh. Nhưng nếu bạn chỉ trade vừa đủ, hoặc biết cách tránh bẫy spread, timing hợp lý, quản trị vốn chặt, vẫn có thể sống khỏe với game này.

Chỉ có điều, sàn nhỏ, sàn offshore, sàn giấy phép rác, hoặc sàn clone domain hàng loạt mới là loại cần tránh tuyệt đối. Loại này sẵn sàng dựng giá, quét stop-loss, chặn rút tiền, khóa tài khoản mà không cần lý do. Chơi với bọn này thì thắng hay thua cũng mất. Đây mới gọi là chiếm đoạt tài sản cấp độ quốc tế. 

Cuối cùng, bản thân các sàn lớn, dù vận hành hợp pháp, cũng vẫn phải đặt lợi nhuận công ty lên đầu. Vì thế, những vấn đề liên quan đến giãn spread, hạ đòn bẩy,… đều là BẢN CHẤT CỦA THỊ TRƯỜNG NÀY. Nó là một trò chơi mà ai hiểu luật sâu hơn thì sống, ai ngây thơ tin rằng đây là cuộc chơi fair-play thì sớm muộn cũng bị cháy tài khoản.

Giải pháp cho bạn để tránh rủi ro mất tiền bởi phương pháp giao dịch kém hiệu quả, cũng như nâng cao kinh nghiệm thị trường chính là sử dụng tài khoản demo trước. Hãy bắt đầu bằng cách xây dựng một bảng quản lý vốn trong đầu tư và trading (như ví dụ Excel của Fixed Fractional) và thử nghiệm trên tài khoản demo.

Vậy có phải các sàn Forex đều là lừa đảo? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào cách bạn Quản lý vốn trong đầu tư và trading , cũng như là kiến thức và kỹ năng của mình. Nếu bạn giỏi, thì đây là kênh đầu tư tiềm năng, nếu bạn thua lỗ, thì đây là cái sớ bạc. 

Nếu nhà đầu tư muốn tham khảo review các loại tài khoản hay kiến thức giao dịch tiền điện tử, hãy tham khảo danh mục TẠI ĐÂY

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về bộ chỉ báo, hãy liên hệ với chúng mình qua nhóm Telegram: [TẠI ĐÂY]

Link to register for a free Exness account]

[Link to register for a free XTB account]